这个翻译问题可能比几位答主说的还严重一点。
σταυρός翻译成十字架是不对,但是还算可以理解,毕竟在一些公元前后的希腊作家笔下这个词就是十字架。
问题是理想国这里的古希腊原文是σταυρός吗?
就我在Perseus上看到的希腊文版本,这里的原词是非常长的ἀνασχινδυλευθήσεται → ἀνασχινδυλεύω = ἀνασκολοπίζω,这个词的词根大概是ἀνα-(向上)+σκόλοψ(桩),这个词的意思就是“固定在桩上;刺穿”。
可以看看这个词在其他地方的翻译,比如希罗多德《历史》:
1.128
τοσαῦτα εἶπας πρῶτον μὲν τῶν Μάγων τοὺς ὀνειροπόλους, οἵ μιν ἀνέγνωσαν μετεῖναι τὸν Κῦρον, τούτους ἀνεσκολόπισε
紧接着,他逮捕了那些劝说他把居鲁士放走的、释梦的穆护,并把他们钉死了。(徐松岩译)
紧接着他便逮捕了劝说他把居鲁士放跑的、占梦的玛哥斯僧并把他们刺杀了。(王以铸译)
3.159
τοῦτο δὲ ὁ Δαρεῖος τῶν ἀνδρῶν τοὺς κορυφαίους μάλιστα ἐς τρισχιλίους ἀνεσκολόπισε
接着,他查出巴比伦市民当中为首的3000人,把他们全都钉死在十字架上;(徐松岩译,这里徐松岩也犯一样的错误)
此外,他还磔死他们当中为首的大约三千人;(王以铸译,不知何以用磔死来翻译,磔是肢解,不是穿刺)
此外,还有一个词,更容易译错,那就是ἀνασταυρόω,ἀνα-+σταυρός,如上所述,σταυρός在罗马时期是有十字架的意思的。
继续希罗多德《历史》:
3.125
ἀποκτείνας δέ μιν οὐκ ἀξίως ἀπηγήσιος Ὀροίτης ἀνεσταύρωσε
他杀死波里克拉底以后,就把尸体钉到一个十字架上。(徐松岩译)
他杀了波律克拉铁斯之后,便把他钉到一个十字架上。(王以铸译)
这里两人犯了一模一样的错误。
6.30
τὸ μὲν αὐτοῦ σῶμα αὐτοῦ ταύτῃ ἀνεσταύρωσαν, τὴν δὲ κεφαλὴν ταριχεύσαντες ἀνήνεικαν παρὰ βασιλέα Δαρεῖον ἐς Σοῦσα.
他们把他的尸体就地钉在尖桩之上,把他的首级作了防腐处理,然后派人送往苏撒,呈交给国王大流士。(徐松岩译,徐松岩这是时而明白时而糊涂啊)
就地立刻把他磔杀,并把他的首级制成木乃伊送到苏撒地方国王大流士那里去。(王以铸译,王以铸怎么这么喜欢用“磔”字,这是按照日文的“磔(はりつけ)”翻译的吗,那倒是十字架刑或者穿刺刑)
9.78
Λεωνίδεω γὰρ ἀποθανόντος ἐν Θερμοπύλῃσι Μαρδόνιός τε καὶ Ξέρξης ἀποταμόντες τὴν κεφαλὴν ἀνεσταύρωσαν
当列奥尼达在德摩比利被波斯人杀死的时候,薛西斯和玛尔多纽斯曾下令把他的头割下来,钉到一个十字架上;(徐松岩译)
当列欧尼达司在铁尔摩披莱被杀死的时候,玛尔多纽斯和克谢尔克谢斯曾把他的头给割下来,插到一根竿子上;(王以铸译)
一个脑袋都可以被ἀνασταυρόω,当然不可能是钉十字架,只有一个脑袋怎么钉。
另外,在柏拉图的《高尔吉亚篇》里,有一段话和《理想国》里这段相似,但是把ἀνασχινδυλεύω换成了ἀνασταυρόω
《理想国》2.362a:
ἐκκαυθήσεται τὠφθαλμώ, τελευτῶν πάντα κακὰ παθὼν ἀνασχινδυλευθήσεται καὶ γνώσεται ὅτι οὐκ εἶναι δίκαιον ἀλλὰ δοκεῖν δεῖ ἐθέλειν.
《高尔吉亚篇》473c:
ὀφθαλμοὺς ἐκκάηται, καὶ ἄλλας πολλὰς καὶ μεγάλας καὶ παντοδαπὰς λώβας αὐτός τε λωβηθεὶς καὶ τοὺς αὑτοῦ ἐπιδὼν παῖδάς τε καὶ γυναῖκα τὸ ἔσχατον ἀνασταυρωθῇ ἢ καταπιττωθῇ,
我手头没有李阳的译本,王晓朝的译本犯了一样的错,我就拿来用一下
《理想国》2.362a:
烧瞎眼睛,受尽各种痛苦,最后他将被钉死在十字架上,死到临头他才明白做人不应该做一个真正正义的人,而应该做一个看起来是正义的人。
《高尔吉亚篇》473c
眼睛也被烧坏了,在自己受苦后看到妻儿也受到各种酷刑,最后被钉死在柱子上,或者一把火把尸体给烧了
搞笑的是王晓朝把ἀνασχινδυλεύω翻译成了“钉死在十字架上”,反而把更容易译错的ἀνασταυρόω翻译对了。
怎么说呢,从这些译者时而清楚时而糊涂的情况来看,虽然有些译者会说自己在翻译的时候“反复核实原文”,但我个人还是怀疑他们在翻译的时候大量参考其他语言的译本,而且参考完了并没有回去核对原文。
麟之趾
(先秦)佚名
麟之趾,振振公子,于嗟麟兮。
麟之定,振振公姓,于嗟麟兮。
麟之角,振振公族,于嗟麟兮。